Doanh nghiệp tư nhân là gì? Đặc điểm và thủ tục thành lập

Doanh nghiệp tư nhân (DNTN) là loại hình doanh nghiệp phổ biến tại Việt Nam, thu hút nhiều cá nhân tham gia bởi tính đơn giản, linh hoạt và phù hợp với quy mô kinh doanh doanh nghiệp nhỏ và vừa. Bài viết này sẽ giới thiệu những đặc điểm nổi bật và quản lý doanh nghiệp tư nhân, giúp bạn dễ dàng nắm rõ thông tin và đưa ra quyết định phù hợp cho mô hình hoạt động kinh doanh của mình.

Doanh nghiệp tư nhân là gì?

Theo quy định của chính phủ về điều 183 Luật doanh nghiệp 2020, doanh nghiệp tư nhân được định nghĩa là loại hình doanh nghiệp do một cá nhân làm chủ và tự chịu trách nhiệm bằng toàn bộ tài sản của mình về mọi hoạt động của doanh nghiệp. 

Đây là một mô hình kinh doanh khá phổ biến tại Việt Nam với tính chất của mô hình này, doanh nghiệp tư nhân phù hợp với nhiều đối tượng, đặc biệt là cá nhân khởi nghiệp với nguồn vốn hạn chế. Tuy nhiên, chủ sở hữu cần cân nhắc kỹ lưỡng các ưu, nhược điểm trước khi quyết định thành lập DNTN.

Đặc điểm pháp lý của mô hình doanh nghiệp tư nhân

Dưới đây là những đặc điểm pháp lý cơ bản của mô hình doanh nghiệp tư nhân (DNTN) theo quy định của Luật Doanh nghiệp 2020: 

Do một cá nhân làm chủ 

Doanh nghiệp tư nhân (DNTN) chỉ có một chủ sở hữu là cá nhân, tự chịu trách nhiệm bằng toàn bộ tài sản của mình về mọi hoạt động của doanh nghiệp và chủ sở hữu có quyền quyết định mọi hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp, bao gồm: xác định ngành nghề kinh doanh, huy động vốn, tổ chức bộ máy quản lý, lập kế hoạch, thực hiện các giao dịch,…Bên cạnh đó, chủ sở hữu có thể ủy quyền cho người khác quản lý doanh nghiệp theo quy định của pháp luật.

Vốn sở hữu trong doanh nghiệp 

Vốn điều lệ của DNTN tối thiểu là không giới hạn, tùy thuộc vào ngành nghề kinh doanh và khả năng của chủ sở hữu. Ngoài ra, vốn điều lệ có thể được góp bằng tiền mặt, tài sản hoặc quyền sử dụng đất và chủ sở hữu trong doanh nghiệp tư nhân sẽ là chủ sở hữu toàn bộ vốn điều lệ. 

Về lợi nhuận phân chia 

Khi phân chia lợi nhuận, chủ sở hữu doanh nghiệp tư nhân sẽ hưởng toàn bộ lợi nhuận sau khi đã thực hiện đầy đủ nghĩa vụ thuế và các khoản phí theo quy định. Tuy nhiên, nếu có người ủy quyền quản lý doanh nghiệp thì chủ sở hữu phải có nghĩa vụ phân chia lợi nhuận theo tỷ lệ góp vốn hoặc theo thỏa thuận đã đặt ra trước đó. 

Tư cách pháp nhân 

Đối với mô hình kinh doanh này thì doanh nghiệp tư nhân không có tư cách pháp nhân, nghĩa là doanh nghiệp và chủ sở hữu sẽ không có tách biệt về tài sản và nợ nần.

Chịu trách nhiệm vô hạn 

Chủ sở hữu của doanh nghiệp tư nhân phải chịu trách nhiệm vô hạn bằng toàn bộ tài sản của mình cho mọi hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp. Điều này có nghĩa là chủ sở hữu sẽ phải sử dụng cả tài sản cá nhân để thanh toán các khoản nợ của doanh nghiệp nếu doanh nghiệp không đủ khả năng thanh toán và đây là rủi ro lớn nhất đối với mô hình kinh doanh này. 

Ưu và nhược điểm khi lựa chọn thành lập doanh nghiệp tư nhân

Lợi ích của mô hình doanh nghiệp tư nhân 

• Đơn giản, linh hoạt: 

Thủ tục thành lập và quản lý DNTN dễ dàng, nhanh chóng và chủ doanh nghiệp có toàn quyền quyết định mọi hoạt động kinh doanh cũng như có thể thay đổi ngành nghề kinh doanh một cách linh hoạt mà không cần phải thực hiện nhiều thủ tục phức tạp. 

• Ít tốn kém chi phí:

 Vốn điều lệ của doanh nghiệp tư nhân là không giới hạn, do đó lượng vốn cần thiết để thành lập doanh nghiệp cũng không cần phải quá cao, tùy theo khả năng tài chính của chủ doanh nghiệp. Ngoài ra, chi phí duy trì hoạt động kinh doanh của DNTN cũng thấp hơn so với các loại hình khác như công ty cổ phần, công ty trách nhiệm hữu hạn,…

• Quyền tự chủ cao: 

Chủ sở hữu của doanh nghiệp tư nhân (DNTN) là người duy nhất chịu trách nhiệm cho hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp, do đó có quyền tự chủ cao trong việc đưa ra quyết định. Vì thế, điều này đã giúp cho việc quản lý doanh nghiệp trở nên linh hoạt và kịp thời giải quyết vấn đề hơn.

• Thu hút người đầu tư: 

Chủ sở hữu có thể tự do thương lượng với các nhà đầu tư về các điều khoản góp vốn và chia sẻ lợi nhuận. Từ đó, chủ doanh nghiệp sẽ dễ dàng huy động vốn từ người thân, bạn bè hay các nhà đầu tư tiềm năng khác. 

Khuyết điểm của mô hình doanh nghiệp tư nhân 

• Chịu trách nhiệm vô hạn 

Đây là rủi ro lớn nhất đối với chủ sở hữu doanh nghiệp tư nhân vì phải chịu trách nhiệm bằng toàn bộ tài sản của mình cho mọi hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp, bao gồm cả nợ nần. Điều đó có nghĩa là khi doanh nghiệp thua lỗ hoặc không thể thanh toán các khoản nợ, chủ sở hữu, người quản lý doanh nghiệp tư nhân, sẽ phải sử dụng cả tài sản cá nhân để bồi thường. 

• Khó khăn khi huy động vốn 

Doanh nghiệp có thể gặp khó khăn trong việc mở rộng hoạt động kinh doanh nếu thiếu nguồn vốn vì mô hình kinh doanh này sẽ khó tiếp cận nguồn vốn lớn từ ngân hàng, quỹ đầu tư,…

• Thiếu tính chuyên nghiệp 

Việc quản lý doanh nghiệp tư nhân và hệ thống vận hành của doanh nghiệp tư nhân có thể chưa chuyên nghiệp do quy mô nhỏ và thiếu nguồn lực. Điều này dẫn đến việc doanh nghiệp có thể gặp khó khăn trong việc thu hút nhân tài và cạnh tranh với các doanh nghiệp lớn hơn.

• Bị ảnh hưởng bởi năng lực của chủ doanh nghiệp 

Sự phát triển của doanh nghiệp tư nhân sẽ phụ thuộc hoàn toàn vào năng lực và tầm nhìn của chủ sở hữu vì chủ doanh nghiệp sẽ là người có toàn quyền quyết định về mọi hoạt động kinh doanh của công ty. Vì thế, việc quản lý doanh nghiệp tư nhân có thể thiếu hụt sự ổn định và bền vững nếu chủ sở hữu thiếu kinh nghiệm hoặc không có khả năng quản lý doanh nghiệp hiệu quả.

Tra cứu báo cáo tài chính của doanh nghiệp

Một số câu hỏi thường gặp về mô hình doanh nghiệp tư nhân 

Người nước ngoài có quyền thành lập doanh nghiệp tư nhân tại việt nam không? 

Theo Khoản 2 Điều 17 của Luật doanh nghiệp 2020 thì pháp luật Việt Nam không cấm người nước ngoài thành lập doanh nghiệp tại Việt Nam, trừ các trường hợp như chưa thành niên, bị hạn chế năng lực hành vi dân sự, đang bị truy cứu hình sự,…

Tổ chức có quyền được thành lập doanh nghiệp tư nhân không?

Khoản 1 Điều 188 của Luật doanh nghiệp 2020 đã quy định rằng doanh nghiệp tư nhân chỉ do một cá nhân làm chủ và toàn quyền chịu trách nhiệm trước mọi hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp, Vì thế, tổ chức không có quyền thành lập doanh nghiệp tư nhân tại Việt Nam. 

Điều kiện thành lập doanh nghiệp tư nhân đối với công dân Việt Nam? 

Về điều kiện đối với chủ sở hữu thì yêu cầu phải có năng lực pháp lý đầy đủ, tức là đủ 18 tuổi, không bị mất năng lực hành vi dân sự theo quy định của pháp luật.

Không thuộc diện bị cấm thành lập doanh nghiệp, bao gồm:

• Người đang thụ án tù hoặc đang chấp hành án tù nhưng chưa được xóa án tích.
• Người đã từng bị tuyên bố phá sản mà chưa được phục hồi tư cách pháp lý.
• Người đã từng bị tước quyền thành lập doanh nghiệp do vi phạm pháp luật về doanh nghiệp.

Ngoài ra, một số ngành nghề kinh doanh có thể có quy định riêng về điều kiện chủ sở hữu khi thành lập DNTN.

doanh-nghiep-tu-7

Thủ tục, quy định thành lập doanh nghiệp tư nhân như thế nào? 

Bước 1: Nộp hồ sơ đăng ký thành lập doanh nghiệp tại cơ quan đăng ký kinh doanh cấp huyện/quận nơi đặt trụ sở chính của doanh nghiệp.

Hồ sơ đăng ký bao gồm:

• Đơn đăng ký thành lập doanh nghiệp tư nhân.
• Giấy khai sinh hoặc CMT/CCCD của chủ sở hữu doanh nghiệp.
• Giấy tờ chứng minh cho nguồn vốn điều lệ của doanh nghiệp.
• Kế hoạch kinh doanh (nếu có).

Bước 2: Nhận giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh sau 15 ngày nộp đơn nếu như giấy tờ đầy đủ.

Bước 3: Đăng ký thuế và hoàn thành các thủ tục pháp lý khác theo quy định.Hy vọng bài viết này sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về doanh nghiệp tư nhân này và hỗ trợ bạn đưa ra quyết định phù hợp với nhu cầu và khả năng cá nhân trong quá trình thành lập và quản lý doanh nghiệp tư nhân. Replus xin cảm ơn vì bạn đã đọc đến đây và chúc bạn thật nhiều sức khỏe và may mắn.